Historia Wsi Żużela po Śląsku
Wieś powstała na przełomie XV-XVI wieku, kiedy to koło niej wyciągano rudam żelaza i topiono ją na metal w dymarkach ( piece). Z bagien przyworzono glinam z której robiono cegłam na piecy. Łosadnicy, którzy łosiedlili się nazwali tam miejscowość Żużella, bo wszandzie były wielkie kupy żużlu, któri łostoł z tych pieców. Tak se łona nazywała do II wojny światowej. Po niemiecku nazywała se Szlaken. Tera nazywoł se łona Żużela, łod żużlu, któri to wszandzie leżoł po polach i jeszcze tera gospodołrzy go wyłorują. Mieszkoł tyż u nous Graf Opperstorff, któri to budowoł drogi utwardzone do Krapkowic i w Stradoni a nieskorzy też w stronam Brożec.
Do naszej wsi należą dwie łosady. Jedna to Bąków dawna nazwa Wizental. Powstała ona tam kaj było wiely rozlewisko starej łodry. Legenda głosi, ze była tam łosada rybackoł, ale łodra zmieniła koryto i ją zatopiła. Do dnia dzisiejszego zołden tego nie sprawdzioł. Czynś starej łodry ludzie łosuszyli, posiołli trołwy i paśli tam bydło i świnie. Pirwszy dom murowani na Bąkowie był od rodzinny Dresłer. Powstoł tam tyż młyn, któri wtedy mloł najlepszą mąkam w łokolicy. Tera młyn jest łozebrani przez rodzinam Drozdów, którzy to odkupili od byłego właściciela. Chociaż młyn był zaloni to wszystkie maszyny ocalały i były sprawne. Tera Bąków jest to ulica Osiedlowa je tam też Ośrodek Zdrowia i dentista. Momy tam łykarza, ktori tam łudzi badoł i lekarstwa wypisuje.
Drugoł łosada to gliniołki, bo była tam bardzo dużo dobrej gliny. Ludzie z niej połłyłi cegły, a potem budowali chałupy. Wybudowano tam chlewniam świń, a potem łoboram dla owiec i krów. Robiono tam masło, tworóg,.
W Żużeli son dwie zabawne nazwy ulic. Koło mnie je połołdka. Buł tu kiedyś wielki stołw kaj rosła wiklina. Ludzie robili koszyki, mietły, które to sprzedołwali na torgach. Stołw zostoł jednak zasypany i została jyno małoł rzyka Sfomiczanka. Mony tez koziłogon, kaj ludzie mieli kozy i wszyjscy je kłudzili na łąki. A że była to najdłuszoł bocznoł ulica to zostoł koiziogon do dziś. Momy tyż szkołam, kaj tera som jyno 3 klasy i przedszkole. Stari budynek przedszkola zostoł sprzedani i do dzisia żołden tam nie mieszkoł.
Na końcu wsi była kiedyś kuźnia kaj robiła rodzina Studniołsz. Podkuwali łoni konie robili tajly do wozów. Właściciel się zestarzoł a syn niechcioł być kowalam i tak tyż tyn fach u nous upołd. Budynek kuźni stoi do dziś ze wszystkimi narzędzioma, ale robić w niej niemoł kto.